DELİK DELME ve DELİK İŞLEME
Matkap denilen bir takımla yapılan delme işleminde kesme ve ilerleme hareketi, takımın dönmesi ve ilerlemesi ile gerçekleşir.Delik delme işleminde genellikle parça sabit durur; takım dönme ve ilerleme hareketi yapar.Çok derin delik delmek için parça döndürülür ve delme takımı yani matkap delik ekseni boyunca ilerletilir. Torna tezgahlarında ise, iş parçasının fener miline bağlanarak döndürülmesi ve matkap takımının karşı puntaya tesbit edilerek ilerletilmesi ile delme işlemi gerçekleştirilir. Kesici takım olarak helisel matkap, namlu matkabı, havşa ve vida matkapları kullanılır. Delme işlemlerini yapmak üzere tasarlanmış ve inşa edilmiş tezgahlara matkap tezgahları denir.
Delik işlemede esasen üç işlem vardır: Delik delme, delik genişletme ve raybalama. Bunların yanısıra aynı çalışma ilkesine dayanan silindirik havşabaşı açma, konik havsa başı açma ve düzeltme gibi işlemler de vardır. Delik delme; yok olan bir deliği meydana getirme, delik genişletme; mevcut olan bir deliği daha büyük çapa getirme, raybalama ise mevcut olan bir deliğin işletme kalitesini iyileştirme amacını taşımaktadır. Havşabaşı ve düzeltme, deliğe girecek bir parçanın örneğin civata başının daha iyi oturmasını sağlayan işlemlerdir.
Delik genişletme delik delmede kullanılan spiral matkap veya sadece delik genişletmede kullanılan delik genişletme matkabı ile yapılabilir. Ayrıca bu işlem tornada tek ağızlı bir takım kullanılarak da gerçekleştirilebilir. Tek ağızlı bir takımla delik genişletme işlemi; takımın aynı zamanda hem kesme, hem ilerleme hareketi yapan delik işleme tezgahlarında da yapılabilir; bu işleme "boring" ve bunu gerçekleştiren tezgahlara da "bonverg" denilmektedir.
|